Để đảm bảo quá trình phát triển liên tục ở thực vật việc sinh sản là rất quan trọng. Sinh sản vô tính ở thực vật sẽ là yếu tố giúp duy trì nòi giống liên tục và mang đến lợi ích thiết thực trong nuôi trồng. Vậy đây là hình thức sinh sản như thế nào? Bạn đọc cùng Viet Chem tìm hiểu về cơ chế sinh sản độc đáo này ở thực vật.

1. Sinh sản vô tính ở thực vật là hình thức gì?

Sinh sản vô tính ở thực vật và một hình thức sinh sản độc đáo giúp duy trì phát triển cá thể mới liên tục. Hình thức này không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái. Các thế hệ sau sinh ra phát triển từ cơ thể cây mẹ và giống cây mẹ. Tuy nhiên đối với trường hợp tự thụ phấn là một trường hợp ngoại lệ của hình thức sinh sản vô tính ở loài thực vật.

Sinh sản vô tính ở thực vật không có sự kết hợp của giao tử đực và cái mà vẫn tạo ra cây con

2. Các đặc điểm cơ bản của sinh sản vô tính ở thực vật

Sinh sản vô tính ở loài thực vật giúp tạo ra các cá thể mới giống mẹ một cách liên tục. Điều này sẽ đảm bảo sự phát triển của giống loài mà không sợ bị tuyệt chủng. Hình thức sinh sản này có một số đặc điểm đáng chú ý như sau:

• Về mặt tính di truyền các tế bào cá thể con sẽ giống tế bào mẹ.
• Từ một cơ thể gốc (tế bào mẹ) sẽ có thể tự sản sinh tạo ra nhiều cơ thể con tương tự.
• Các cá thể độc lập có thể sản sinh ra nhiều tế bào con.
• Mức độ sinh sản, nhân giống của nhiều tế bào con chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn.
• Sinh sản vô tính ở thực vật giúp tạo ra rất nhiều cá thể mới, tăng sự thích nghi với môi trường sống và giúp tăng số lượng quần thể nhanh chóng, ít bị biến động.
• Tuy nhiên hình thức sinh sản này có điểm hạn chế là không có sự đa dạng về di truyền. Các cá thể con có thể chết hàng loạt khi thay đổi môi trường sống hoặc cả quần thể sẽ bị tiêu diệt.

Cây con mọc ra từ tế bào cây mẹ một cách liên tục

3. Những hình thức sinh sản vô tính ở thực vật phổ biến nhất

Sinh sản vô tính ở thực vật có rất nhiều hình thức, mỗi hình thức sẽ giúp các tế bào con được tạo ra một cách nhanh chóng, thuận lợi cho việc duy trì nòi giống. Bao gồm:

3.1. Sinh sản mọc chồi

Đây là một hình thức sinh sản vô tính rất phổ biến ở thực vật. Nghĩa là cây con sẽ mọc đâm chồi ở tế bào mẹ và dẫn đến sự hình thành các tế bào mới. Phân chia tế bào sẽ giúp tế bào con xuất hiện trên tế bào mẹ và tế bào mẹ sẽ lớn hơn tế bào con.

3.2. Sinh sản phân tách

Sinh sản phân tách hay sinh sản phân đôi là một hình thức sinh sản vô tính ở thực vật thường gặp. Hình thức sinh sản này thường xuất hiện ở các sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân chuẩn. Cụ thể là cơ thể mẹ chia thành hai cơ thể con khác nhau.

Sinh sản đa phân cũng là một hình thức của sinh sản phân tách với phần nhân tế bào mẹ chia thành nhiều lần và nguyên phân tạo nhiều nhân con. Tế bào mẹ được phân tách để tạo ra các tế bào nhân con và thường gặp ở trùng bào tử hoặc ở tảo,...

Sinh sản vô tính tạo ra cá thể mới liên tục giúp duy trì nòi giống

3.3. Sinh sản phân mảnh

Sinh sản phân mảnh có nghĩa là cơ thể con được tạo ra từ một phần cơ thể của tế bào mẹ. Kiểu sinh sản phân mảnh này thường được tìm thấy ở một số loại như: sao biển, giun đốt, nấm, nhiều loại thực vật khác,... Khi mỗi mảnh được phân ra sẽ tạo thành một cá thể phát triển đầy đủ và trưởng thành.

3.4. Sinh sản sinh dưỡng

Một hình thức sinh sản vô tính ở thực vật thường gặp khác đó chính là sinh sản sinh dưỡng. Hình thức này có nghĩa là nhiều sinh vật đa bào sẽ hình thành tế bào trong suốt vòng đời của chúng và được gọi là phát sinh bào tử.

4. Vai trò của sinh sản vô tính ở loài thực vật

Hình thức sinh sản này mang lại nhiều lợi ích cho chính bản thân loài đó và giúp ích cho con người. Cụ thể:

• Đối với thực vật: Giúp gia tăng số lượng loài, sinh sản giúp cá thể loài phát triển tồn tại trong điều kiện số lượng cá thể ít, có môi trường sống ổn định.
• Đối với con người: Giúp duy trì, nhân giống các loài thực vật quý hiếm có phẩm chất tốt, tăng hiệu quả năng suất cây trồng.

Một số hình thức nhân giống vô tính ở thực vật tăng nhanh cá thể loài

Ví dụ:

• Kalanchoe: Là loài thực vật thuộc nhóm xương rồng có thể sản sinh từ cây con và sinh sản bằng mảnh lá còn lại.
• Hoa tulip: Loài hoa này sinh sản bằng củ với nhiều mầm thịt mọc ở thân cây.
• Mía: Loài này sinh sản phát triển bằng các mầm chồi ở thân cây. Mía nhân giống khá đơn giản chỉ cần chọn một cây mẹ khỏe mạnh rồi phân đốt đặt xuống đất và kích thích mọc mầm là được.
• Tảo lục: Loài này sinh sản bằng bào tử để tạo ra các cá thể giống nhau.
• Cây bách: Loài này sinh sản bằng apomixis đực và hình thành phôi đến khi mọc ra một cá thể cây mới.

Trên đây là toàn bộ thông tin về sinh sản vô tính ở thực vật được Viet Chem tổng hợp. Qua đó sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về hình thức sinh sản độc đáo này và có hứng thú hơn với môn Sinh Học.