Thể hàn và thể nhiệt: Đặc điểm nhận biết, chế độ ăn uống cho từng thể trạng

Theo Đông y, cơ thể chúng ta từ lâu được chia thành hai nhóm chính nhóm thể hàn (nhóm âm) và thể nhiệt (nhóm dương). Theo đó việc hiểu rõ bản thân mình thuộc thể trạng nào cũng là cách giúp nâng cao sức khỏe và phòng tránh được nhiều bệnh tật, qua thay đổi các chế độ ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Vậy thể hàn và thể nhiệt có các đặc tính như thế nào? Mời mọi người cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.

Cách nhận biết người thể hàn và thể nhiệt

Sau đây là một số đặc điểm cơ bản theo Đông y để phân biệt một người thuộc tạng thể hàn hay thể nhiệt.

Người thể lương - hàn

Người thể hàn có vẻ ngoài ốm, ít khát nước, tính cách hướng nội và sợ lạnh. Khả năng tiêu hóa kém như tiêu chảy, tiểu đêm, nhiều máu đông và nhiều khí hư, thường trễ kinh nguyệt đối với nữ giới.

Thể trạng người thể hàn dễ mệt mỏi, sức yếu, ít đổ mồ hôi, huyết áp thấp, nên cần sống trong môi trường nhiều ánh sáng để bổ sung dương khí tự nhiên.

Bên cạnh đó cần tăng cường hoạt động thể chất, đơn giản nhất là luyện tập đi bộ nhanh mỗi ngày. Ngoài ra cũng cần lưu ý chế độ dinh dưỡng, bổ sung thịt bò, táo đỏ và tránh các thực phẩm lạnh ngay cả trong mùa nắng nóng.

Người thể ôn - nhiệt

Người thể nhiệt có vẻ ngoài tròn trịa, tính cách đa phần hướng ngoại, đổ nhiều mồ hôi, sợ nóng, thường xuyên khát nước, chỉ số đường huyết và huyết áp cao hơn người thể hàn.

Nhìn chung có thể thấy người thể nhiệt có sức khỏe tương đối ổn định hơn người thể hàn và cũng cần phải ăn uống khoa học, có sự chọn lọc và kết hợp vận động thể chất để duy trì ổn định cho cơ thể.

Chế độ ăn uống người thể hàn và thể nhiệt

Nguyên tắc chung dành cho cả hai thể trạng cần đảm bảo ăn đủ chất, không lạm dụng một loại thực phẩm. Quan trọng nhất vẫn là cách sử dụng kết hợp các thực phẩm với nhau.

Người thể hàn

• Ăn ít các thực phẩm có tính hàn: Thịt vịt, tôm, cua, cá, ốc, lươn,… nếu cần thiết phải chế biến món ăn về trạng thái bình thường và ăn kèm theo với các loại gia vị tính ấm như gừng, sả, ớt. Tuy nhiên tốt nhất vẫn nên hạn chế nhất có thể vì sẽ dễ gây tình trạng khó tiêu đầy hơi, tiêu chảy,...
• Ăn ít thực phẩm chế biến nhiều dầu mỡ, đồ ngọt và thịt đỏ: Người thể hàn thường mang tâm lý muốn mập và chọn các thực phẩm kể trên, nhưng cần phải tiết chế vì nếu lạm dụng có thể làm mất cân bằng âm dương, hóa hỏa, hóa phong, sinh bệnh và dẫn đến trạng thái cơ thể ù lì, mệt mỏi.

Người thể nhiệt

• Người thể nhiệt tránh các thực phẩm có thể làm tăng dương khí trong cơ thể như gia vị cay nóng (gừng, tỏi), đồ ăn nhiều dầu mỡ, các loại bơ, sữa, phô mai,...
• Ưu tiên nguồn cung cấp chất khoáng, chất xơ, vitamin: Nhưng cần hạn chế các loại trái cây nhiều đường (mít, sầu riêng, nhãn,...).
• Các loại nấm nên bổ sung: Nấm rơm, nấm bào ngư, nấm đông cô, nấm kim chi,... Đặc biệt là rong biển vì có thể thanh nhiệt cơ thể hiệu quả và tốt cho sức khỏe.

Bí quyết ngủ ngon buổi tối dành cho từng thể trạng

Vì thể hàn và thể nhiệt đều có đặc tính khác nhau, người thể hàn sợ lạnh, ngược lại người thể nhiệt sợ nóng, vì thế trong thói quen ngủ buổi tối cũng cần lưu ý một số vấn đề sau đây để ngủ sâu giấc hơn.

Người thể hàn

Ngược lại đối với người thể hàn, yếu tố môi trường ấm áp là điều kiện để tạo giấc ngủ ngon, cụ thể:

• Chọn quần áo dài tay và mang vớ khi ngủ: Là cách vừa đơn giản vừa mang đến cho bạn giấc ngủ ngon hơn vào ban đêm. Bạn có thể chọn quần áo có chất liệu lụa để tự hạ nhiệt khi bạn thấy nóng và tăng nhiệt khi bạn thấy lạnh.
• Đắp thêm chăn: Bên cạnh quần áo dài, người thể hàn nên đắp thêm chăn để giữ nhiệt cho cơ thể, ưu tiên làm từ các vật liệu từ len, lông vũ,... để đảm bảo hiệu quả giữ nhiệt và ngăn gió lạnh luồn vào chăn.
• Kết hợp thiết bị sưởi ấm: Người thể hàn vào mùa đông lạnh nếu chỉ đắp mền có thể không đủ ấm, nên sử dụng thêm các sản phẩm công nghệ làm ấm dưới nệm hoặc đệm sưởi để cơ thể ấm áp hơn. Tuy nhiên khi sử dụng cần lưu ý đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để dùng đúng cách và an toàn.
• Đóng kín các cửa sổ và cửa ra vào: Sẽ ngăn không khí lạnh vào phòng ngủ và không khí ấm không bị thoát ra ngoài, đặc biệt vào những tháng lạnh cuối năm và mùa Tết.

Người thể nhiệt

Môi trường mát mẻ là điều kiện đầu tiên để người thể nhiệt có giấc ngủ ngon, cụ thể:

• Tắm nước ấm trước khi ngủ: Nghe có vẻ chỉ phù hợp với người thể hàn nhưng thực tế việc tắm nước ấm sẽ giúp cơ thể bạn cảm thấy thư giãn và ngủ ngon hơn nhờ cơ thể bị tác động bên ngoài và kích thích tự hạ nhiệt.
• Chọn trang phục thoải mái: Quần áo quá chật hoặc quá rộng đều là yếu tố gây trằn trọc và mất ngủ cho bạn, vì đồ quá chật sẽ khó cử động và đồ quá rộng sẽ dễ bị vướng vào ga giường,... Vì thế cần ưu tiên quần áo từ chất liệu vải thoáng mát cho cơ thể khi ngủ ban đêm.
• Máy lạnh ở nhiệt độ trung bình: Từ 23 - 25 độ C, không quá lạnh cũng không nóng có thể tạo môi trường ngủ phù hợp với người thể nhiệt.
• Hạn chế ánh sáng chiếu vào không gian ngủ: Bằng cách sử dụng màn cửa sẽ giúp nhiệt độ phòng mát hơn, đặc biệt vào tháng nóng.
• Sử dụng quạt kèm theo để thoáng gió: Ngay cả khi sử dụng máy lạnh nhờ vào lợi ích cải thiện khả năng lưu thông gió và tiếng ồn trắng (white noise) từ quạt cũng là cách đưa người thể nhiệt chìm vào giấc ngủ nhanh hơn.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc sẽ hiểu rõ về người thể hàn và thể nhiệt có chế độ ăn uống như thế nào là phù hợp nhất, dù là cơ địa nào cũng cần đảm bảo chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng và đảm bảo khoa học mới mang lại sức khỏe tốt nhất.