Xơ gan còn bù là một tình trạng gan bị xơ hóa nhưng hầu như chức năng gan chưa bị giảm. Đây là tổn thương gan có thể điều trị được trước khi bước qua giai đoạn nghiêm trọng về sau đó là xơ gan mất bù và các biến chứng, có thể dẫn tới ung thư gan.
Xơ gan còn bù là gì?
Gan là cơ quan nội tạng đóng vai trò vô cùng quan trọng bởi chức năng lọc thải độc tố giúp làm sạch máu cũng như vai trò tổng hợp chất dinh dưỡng. Trong trường hợp mô gan bị tổn thương sẽ để lại mô sẹo. Đây chính là tình trạng xơ gan. Xơ gan ở mức độ càng nặng thì càng nhiều mô sẹo, càng làm giảm sút chức năng gan.
Mức độ tổn thương gan có thể phân chia từ nhẹ tới nặng như sau:
- Mức độ nhẹ
- Tổn thương nhẹ tới trung bình (xơ hóa)
- Tổn thương trung bình đến nặng (xơ hóa đến xơ gan còn bù)
- Tổn thương nghiêm trọng đến suy gan (xơ gan mất bù)
Như vậy, xơ gan còn bù là giai đoạn tổn thương gan trung bình. Lúc này các tế bào gan khỏe mạnh vẫn có thể hoạt động “bù” cho các tế bào đã bị tổn thương, do đó chức năng hoạt động bình thường của gan cơ bản vẫn được duy trì.(1)
Nếu phát hiện kịp thời, người bệnh có thể điều trị và phục hồi sức khỏe như ban đầu. Ngược lại, trong trường hợp các nguyên nhân gây tổn thương như nhiễm virus viêm gan, lạm dụng rượu bia, sử dụng ma túy… không được loại bỏ, tổn thương gan sẽ tiếp tục tiến triển và làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng hơn.
Các triệu chứng xơ gan còn bù
Do là giai đoạn đầu nên các triệu chứng xơ gan còn bù hầu như còn chưa rõ rệt, khó có thể nhận biết hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy các bất thường như:
- Chán ăn, ăn không ngon
- Mệt mỏi, không tỉnh táo
- Ngứa ngáy, bầm tím ngoài da
- Phù nhẹ ở chân
- Thỉnh thoảng có cảm giác tức vùng hạ sườn phải
- Nước tiểu có màu vàng đậm hơn
- Có thể có chảy máu cam không rõ nguyên do
- Suy giảm khả năng tình dục, kinh nguyệt không đều
- Nổi mao mạch hình sao ở lưng, ngực, cổ, bụng
Xơ gan mất bù hoặc còn bù đều có thể dẫn đến ung thư gan nếu không xử lý đúng cách. Thêm vào đó bệnh xơ gan chỉ có thể được chữa khỏi hoàn toàn khi ở giai đoạn đầu. Vì vậy, người bệnh nên thăm khám bác sĩ ngay khi phát hiện các bất thường trên.
Nguyên nhân gây xơ gan còn bù là gì?
Có không ít nguyên nhân có thể dẫn tới tình trạng xơ gan còn bù. Trong số đó những người gặp phải các vấn đề về sức khỏe dưới đây có thể làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh:
- Có bệnh nền là viêm gan virus B, viêm gan virus C, viêm gan virus D chưa được kiểm soát tốt
- Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ
- Người bị thừa cân, béo phì
- Người hay lạm dụng rượu bia
- Có chế độ ăn uống không đủ chất, quá nhiều thực phẩm chiên rán… ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan
- Thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại như thạch tín, asen,…thúc đẩy quá trình phát triển xơ gan
- Tiền sử gia đình có người mắc các bệnh lý về gan (2)
Chẩn đoán xơ gan còn bù như thế nào?
Xơ gan giai đoạn còn bù thường không có triệu chứng rõ rệt. Do đó ở giai đoạn này muốn phát hiện bệnh thì bên cạnh việc chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như:
1. Xét nghiệm hóa sinh gan
Xét nghiệm hoá sinh nhằm mục đích kiểm tra các chỉ số albumin, đông máu , bilirrubin, men gan, …, từ đó chẩn đoán tình hình sức khỏe của gan, xác định người bệnh có mắc xơ gan còn bù hoặc một bệnh lý về gan nào khác không.
2. Siêu âm và đo độ cứng của gan (đo đàn hồi gan)
Khi gan bị xơ hóa và xơ gan sẽ cứng hơn không còn mềm mại như bình thường. Đo đàn hồi hay xơ hóa của gan giúp phát hiện xơ gan còn bù. Siêu âm gan cho biết hình ảnh gián tiếp của gan như: bờ gan không đều, tĩnh mạch cử gián, lách to…. Ngoài ra siêu âm gan còn giúp phát hiện khối u gan do ung thư gan ở bệnh nhân xơ gan.
3. Sinh thiết gan
Cách chẩn đoán xơ gan còn bù này thực hiện bằng cách lấy một vài mẫu mô nhỏ từ nhu mô gan để làm các xét nghiệm. Phương pháp này ngày nay chủ yếu chỉ thực hiện ở những trường hợp xơ gan còn bù mà không rõ nguyên nhân.
Xơ gan còn bù có biến chứng không?
Xơ gan được xem là giai đoạn cuối của các bệnh gan mạn tính. Vì lý do này nên cho dù có là tình trạng xơ gan còn bù thì người bệnh vẫn không nên chủ quan. Phần lớn trường hợp bệnh không có biến chứng. Tuy nhiên, nếu để bệnh tiến triển sang giai đoạn sau - xơ gan mất bù - thì có thể xảy ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như cổ trướng, vàng da, xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày hoặc bệnh não gan.
Điều trị xơ gan còn bù
Xơ gan còn bù có chữa được không?
Bệnh xơ gan còn bù có thể điều trị được. Dựa vào kết quả xét nghiệm có thể biết được mức độ tiến triển của bệnh xơ gan qua các giai đoạn, từ đó có hướng điều trị thích hợp. Điều trị xơ gan còn bù cũng là cách phòng ngừa bệnh chuyển sang tình trạng xơ gan mất bù. Và trong bất kỳ một bệnh lý nào, tuân thủ chỉ định của bác sĩ luôn là ưu tiên hàng đầu.
Các phương pháp nội khoa là cách điều trị chủ yếu cho người bệnh viêm gan còn bù, bao gồm như: điều trị nguyên nhân nếu viêm gan virus B, C, D, loại bỏ tác nhân gây hại gan (rượu, thuốc lá, các chất độc hại,…); xây dựng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi lành mạnh, đủ dưỡng chất, hạn chế muối. Ngoài ra có một số loại thuốc có thể sử dụng khi bệnh ở giai đoạn đầu như thuốc lợi tiểu, thuốc chống táo bón hoặc các loại thuốc chống xơ như corticoids, colchicine,…(3)
Các biện pháp phòng ngừa xơ gan còn bù
Việc phòng ngừa xơ gan còn bù cần dựa vào việc thay đổi lối sống, kiểm soát các bệnh nền cũng như tuân thủ theo điều trị từ bác sĩ. Để bệnh không tiến triển nặng hơn, người bệnh cần lưu ý một số điều quan trọng như:
- Kiêng hoàn toàn chuyện sử dụng bia rượu hay đồ uống có cồn
- Quản lý cân nặng; giảm cân nếu đang thừa cân/ béo phì
- Cân nhắc việc dùng thuốc để tránh làm nhiễm độc gan do thuốc
- Tránh dùng thuốc chống viêm không steroid
- Kiểm soát điều trị đái tháo đường, rối loạn lipid máu
- Điều trị căn nguyên của bệnh gan
- Xây dựng chế độ ăn uống giàu rau xanh và trái cây; giảm lượng chất báo và các nguồn protein nạc
- Tiêm chủng đầy đủ để hạn chế nguy cơ tổn thương gan cấp tính do virus
- Tầm soát ung thư biểu mô tế bào gan
Xơ gan còn bù và mất bù cái nào nguy hiểm hơn?
Là giai đoạn “đứng trước” nên xơ gan còn bù sẽ ít nguy hiểm hơn so với xơ gan mất bù; tuy nhiên cả 2 đều có nguy cơ trở thành ung thư gan. Người bệnh thường không có triệu chứng và có thời gian sống thêm trung bình từ 12 năm trở lên. Trong khi đó xơ gan mất bù có nguy cơ biến chứng không nhỏ - một khi đã có ít nhất 1 biến chứng thì thời gian sống còn lại sẽ giảm mạnh xuống trung bình là 2- 5 năm. Khi được điều trị bệnh nhân có thời sống kéo dài rất nhiều
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (Viêm gan virus mạn tính, gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, bệnh gan mạn tính xơ gan, ung thư gan…). Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa - Ngoại khoa - Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
Xơ gan còn bù là mức độ xơ gan có thể điều trị được; đây là giai đoạn nếu điều trị tốt thì gan vẫn có cơ hội phục hồi. Điều quan trọng là người bệnh cần phát hiện sớm cũng như có những thay đổi tích cực về lối sống, cách ăn uống, rèn luyện sức khỏe.
