Gan là cơ quan nằm ở phần trên bên phải của bụng, bên dưới cơ hoành và bên trên dạ dày. Một số loại ung thư có thể hình thành trong gan. Loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan. Các loại ung thư gan khác, chẳng hạn như ung thư đường mật trong gan và ung thư nguyên bào gan, ít phổ biến hơn nhiều.
Ung thư di căn đến gan phổ biến hơn ung thư bắt đầu trong tế bào gan.
Ung thư gan là ung thư bắt đầu trong các tế bào gan (Ảnh minh họa: Mayoclinic).
Triệu chứng ung thư gan
TS.BS Phạm Tuấn Anh, Phó Trưởng khoa Điều trị yêu cầu, Bệnh viện K cho biết tại Việt Nam tỷ lệ nhiễm viêm gan virus B rất cao, đây là yếu tố, nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan. Tỷ lệ nhiễm viêm gan virus B ở nước ta lên tới 15-20% dân số.
Yếu tố thứ 2 làm gia tăng tỷ lệ mắc căn bệnh này đó là nhiều người có thói quen sử dụng rượu bia thường xuyên. Ngoài ra, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như giới tính (thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới), những người mắc bệnh gan mãn tính (xơ gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan B, viêm gan C), béo phì, nhiễm độc tố aflatoxin do nấm mốc…
Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư gan thường là kết quả của tổn thương gan và có thể bao gồm vàng da, đau bụng bên phải hoặc xương bả vai hoặc một khối u ở bụng trên bên phải. Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu cảnh báo không đặc hiệu, chẳng hạn như sụt cân và mệt mỏi.
Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân ung thư gan có thể gặp các triệu chứng như:
- Rối loạn tiêu hóa nhẹ: ăn ít, chậm tiêu hoặc ăn nhiều mà không béo lại gầy đi.
- Người bệnh thấy tức nặng hoặc hơi đau hạ sườn phải, đây là triệu chứng sớm, nhưng ít được chú ý tới.
- Gầy sút cân, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
- Tình cờ sờ thấy khối u vùng hạ sườn phải, toàn trạng vẫn bình thường vì có khối u nên đi khám bệnh.
Trong khi đó, theo Mayo Clinic, hầu hết mọi người không có dấu hiệu và triệu chứng trong giai đoạn đầu của bệnh ung thư gan nguyên phát. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện, chúng có thể bao gồm:
- Giảm cân mà không cần cố gắng.
- Ăn mất ngon.
- Đau bụng trên.
- Buồn nôn và ói mửa.
- Yếu và mệt mỏi chung.
- Sưng bụng.
- Vàng da và lòng trắng mắt.
- Phân trắng, có phấn.
Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan phát triển những thay đổi (đột biến) trong DNA của chúng. Đôi khi nguyên nhân gây ung thư gan đã được xác định, chẳng hạn như viêm gan mãn tính. Nhưng đôi khi ung thư gan xảy ra ở những người không có bệnh lý nền và không rõ nguyên nhân gây ra bệnh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan nguyên phát bao gồm:
- Nhiễm HBV hoặc HCV mãn tính
Nhiễm virus viêm gan B (HBV) hoặc virus viêm gan C (HCV) làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Xơ gan
Tình trạng tiến triển và không thể đảo ngược này khiến mô sẹo hình thành trong gan và làm tăng khả năng phát triển ung thư gan.
- Một số bệnh gan di truyền
Các bệnh về gan có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan bao gồm bệnh hemochromatosis và bệnh Wilson.
- Bệnh tiểu đường
Những người mắc chứng rối loạn đường huyết này có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn những người không mắc bệnh tiểu đường.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Sự tích tụ chất béo trong gan làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiếp xúc với aflatoxin
Aflatoxin là chất độc được tạo ra bởi nấm mốc phát triển trên cây trồng được bảo quản kém. Các loại cây trồng, chẳng hạn như ngũ cốc và các loại hạt, có thể bị nhiễm aflatoxin.
- Tiêu thụ rượu quá mức
Tiêu thụ nhiều hơn một lượng rượu vừa phải hàng ngày trong nhiều năm có thể dẫn đến tổn thương gan không hồi phục và làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Phòng ngừa
Giảm nguy cơ xơ gan
Xơ gan là sẹo của gan và nó làm tăng nguy cơ ung thư gan. Bạn có thể giảm nguy cơ xơ gan nếu bạn:
- Uống rượu điều độ, nếu có
Nếu bạn chọn uống rượu, hãy hạn chế số lượng bạn uống. Đối với phụ nữ, điều này có nghĩa là không quá một ly mỗi ngày. Đối với nam giới, điều này có nghĩa là không quá hai ly mỗi ngày.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Nếu cân nặng hiện tại của bạn khỏe mạnh, hãy cố gắng duy trì nó bằng cách chọn chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần. Nếu bạn cần giảm cân, hãy giảm lượng calo ăn mỗi ngày và tăng cường tập thể dục. Đặt mục tiêu giảm cân từ từ, 0,5 đến 1 kg mỗi tuần.
- Tiêm phòng viêm gan B
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan B bằng cách chủng ngừa viêm gan B. Vaccine có thể được tiêm cho hầu hết mọi người, kể cả trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và những người có hệ thống miễn dịch yếu.
- Thực hiện các biện pháp phòng ngừa viêm gan C
Không có vaccine ngừa viêm gan C, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh như quan hệ tình dục an toàn, tìm kiếm cửa hàng an toàn khi xăm mình hoặc xỏ lỗ.
