Các rối loạn nhịp xoang nếu không được điều trị kịp thời có thể mang lại những hậu quả tiêu cực cho sức khỏe của người bệnh trong thời gian dài. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về khái niệm nhịp xoang cũng như cách nhận diện và điều trị loạn nhịp xoang, các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ phát sinh các vấn đề sức khỏe phức tạp.
Nhịp xoang là gì?
Nhịp xoang là nhịp đập của tim, được điều khiển bởi các tín hiệu điện (xung điện) phát ra từ nút xoang nhĩ nằm ở phía phải của buồng tim. Nút xoang này hoạt động như một máy tạo nhịp tự nhiên cho hệ thống tim của cơ thể, điều chỉnh tần suất nhịp tim tăng khi hoạt động và giảm khi ở trạng thái nghỉ ngơi. Sự truyền dẫn xung điện diễn ra một cách đồng đều từ tâm nhĩ đến tâm thất, giúp đẩy máu điều hướng vào phổi và khắp cơ thể.
Nhịp xoang là nhịp sinh lý được tạo ra bởi nút xoangLoạn nhịp xoang là gì?
Loạn nhịp xoang là hiện tượng nút xoang hoạt động không đều, đặc trưng bởi tốc độ nhịp xoang vượt quá hoặc thấp hơn so với nhịp xoang bình thường. Sự rối loạn này thường là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe tim mạch và có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị. Loạn nhịp xoang không chỉ là một hiện tượng rối loạn nhịp đơn thuần mà còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn.
Trong thực tế lâm sàng, loạn nhịp xoang thường được phân thành hai loại chính: Nhịp xoang nhanh (khi chỉ số nhịp tim đo lường vượt quá 100 nhịp/phút) và nhịp xoang chậm (khi chỉ số nhịp tim đo lường dưới 60 nhịp/phút). Ngoài ra, loại rối loạn nhịp tim phổ biến khác là nhịp xoang hô hấp, thường không gây nguy hiểm và phổ biến ở trẻ em, có xu hướng giảm dần khi trẻ lớn lên.
Loạn nhịp xoang có thể phân chia thành hai nguyên nhân chính: Loạn nhịp sinh lý và loạn nhịp bệnh lý. Loạn nhịp xoang sinh lý thường xuất phát từ tình trạng căng thẳng, lo lắng thường xuyên của người bệnh và thường có thể được điều trị để khôi phục trạng thái bình thường. Ngược lại, loạn nhịp xoang bệnh lý thường gắn liền với các vấn đề cụ thể như mất nước, rối loạn điện giải hoặc các vấn đề tim mạch như bệnh về van tim, suy nút xoang tim hoặc lão hóa nút xoang do tác động của tuổi tác.
Ngoài ra, có trường hợp loạn nhịp xoang không có nguyên nhân rõ ràng như trường hợp của nhịp nhanh xoang không thích hợp (IST), là nguyên nhân của các bệnh không được xác định một cách rõ ràng.
Nhịp xoang nhanh và nhịp xoang chậm là hai rối loạn nhịp hay gặp trên lâm sàngCác đối tượng có nguy cơ mắc loạn nhịp xoang
Các nhóm người sau đây có nguy cơ cao mắc loạn nhịp xoang:
- Người bị cao huyết áp: Tình trạng huyết áp cao có thể tăng nguy cơ phát triển loạn nhịp xoang.
- Người bị rối loạn lipid máu: Rối loạn lipid máu, đặc biệt là tăng cholesterol, có thể đóng góp vào sự phát triển của loạn nhịp xoang.
- Người lớn tuổi: Tuổi tác là một yếu tố tăng nguy cơ cho việc mắc loạn nhịp xoang do sự lão hóa tự nhiên của hệ thống tim mạch.
- Người có tiền sử chấn thương, nhồi máu cơ tim: Những trạng thái này có thể tạo điều kiện cho sự tổn thương của tim, làm tăng khả năng phát triển loạn nhịp xoang.
- Người thường xuyên sử dụng chất kích thích (như rượu, thuốc lá, cà phê): Việc sử dụng các chất này cũng làm tăng nguy cơ mắc loạn nhịp xoang.
- Người có tiền sử béo phì hoặc vận động thể thao quá mức: Béo phì và vận động cơ thể quá mức cũng có thể đóng góp vào nguy cơ phát triển loạn nhịp xoang.
Những người có vấn đề về rối loạn lipid máu thường có nguy cơ bị loạn nhịp xoangTriệu chứng của loạn nhịp xoang
Một số người mắc loạn nhịp xoang không đều, bao gồm cả nhịp nhanh và nhịp chậm, có thể không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Những người này có thể nhận ra sự thay đổi nhẹ trong nhịp tim khi họ thực hiện hơi thở. Tuy nhiên, những biến đổi này thường chỉ được phát hiện qua các kiểm tra chuyên dụng tại các cơ sở y tế, không thể đưa ra được chỉ bằng cảm nhận cá nhân.
Ở trường hợp trẻ em mắc loạn nhịp xoang hô hấp, có thể nhận biết bằng cách quan sát sự thay đổi trong nhịp tim khi trẻ thực hiện hơi thở. Khi hít vào, nhịp tim tăng lên, trong khi khi thở ra, nhịp tim giảm. Mặc dù tình trạng này thường không nguy hiểm đối với trẻ em, nhưng để có đánh giá chính xác hơn, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Những người mắc rối loạn nhịp xoang thường trải qua các triệu chứng khác nhau:
Nhịp xoang nhanh
- Cảm giác tim đập nhanh;
- Hồi hộp, đánh trống ngực;
- Tình trạng lo lắng;
- Khó thở;
- Bồn chồn;
- Choáng váng;
- Giảm khả năng vận động.
Nhịp xoang chậm: Triệu chứng tương tự như nhịp nhanh xoang.
- Đau tức ngực trầm trọng;
- Ngất xỉu;
- Yếu mệt đột ngột;
- Suy tim;
- Trong một số trường hợp nặng, có thể dẫn đến ngừng tim.
Trẻ em mắc nhịp xoang không đều
- Bỏ bú;
- Quấy khóc;
- Tình trạng mệt lả.
Khi xuất hiện các triệu chứng như tim đập nhanh, dồn dập mạnh mẽ hoặc nặng hơn, việc đến cơ sở y tế để kiểm tra là rất quan trọng. Mặc dù nhiều trường hợp rối loạn nhịp xoang là lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt, nếu loạn nhịp xoang xuất hiện ở những bệnh nhân có bệnh nền về tim mạch, nguy cơ phát sinh các vấn đề như huyết khối, suy tim và tai biến mạch máu não là cao, đòi hỏi sự can thiệp chuyên sâu từ đội ngũ y tế.
Đau thắt ngực là triệu chứng thường gặp ở người bị loạn nhịp xoangĐiều trị loạn nhịp xoang
Có nhiều phương pháp đa dạng để điều trị loạn nhịp xoang và thay đổi lối sống hàng ngày là một cách đơn giản, không đòi hỏi nhiều can thiệp để giảm thiểu triệu chứng của rối loạn nhịp xoang.
Đối với bệnh nhân rối loạn nhịp xoang cấp tính, việc sử dụng thuốc như Atropin (dạng tiêm tĩnh mạch) hoặc Isoproterenol (dạng truyền tĩnh mạch) có thể được chỉ định với mỗi liều được cách nhau từ 2 - 4 giờ/ngày.
Trong trường hợp nhịp xoang nhanh mãn tính, sử dụng thuốc chống loạn nhịp như Digoxin, Propranolol hoặc Quinidine có thể là lựa chọn. Cùng với đó, việc đo điện tim Holter thường xuyên được thực hiện để theo dõi tình trạng bệnh. Đối với nhịp xoang chậm mãn tính, việc đặt máy tạo nhịp tim là cần thiết.
Phụ nữ mang thai mắc loạn nhịp xoang cần theo dõi chặt chẽ và sử dụng thuốc theo liều lượng chỉ định của bác sĩ. Tránh việc sử dụng thuốc Amiodarone khi mang thai là điều cần lưu ý để không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Trong trường hợp điều trị bằng thuốc không hiệu quả, có thể cân nhắc đến các phương pháp khác như đặt máy tạo nhịp tim, đặt stent hoặc thậm chí đốt điện tim.
Trên đây là một số thông tin về nhịp xoang cũng như các rối loạn nhịp xoang mà Nhà thuốc Long Châu mong muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về nhịp xoang, cũng như hiểu rõ hơn về bệnh loạn nhịp xoang và nhịp xoang không đều. Mong rằng thông tin này sẽ giúp bạn có hướng điều trị phù hợp nhất cho tình trạng sức khỏe của mình.
