Dưới đây là những nguy cơ mất an toàn phổ biến mà phụ huynh cần cảnh giác khi cho con sử dụng các thiết bị điện tử. Đây đều là những điều học sinh cần biết về an ninh mạng để bảo vệ bản thân trên môi trường Internet rộng lớn.
1. Tin tặc tấn công
Tin tặc hay còn gọi là hacker, là những kẻ lợi dụng lỗ hổng bảo mật của hệ thống mạng để xâm nhập vào hệ thống máy tính một cách trái phép. Hacker có thể sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau như phishing (giả mạo trang web), malware (phần mềm độc hại) hoặc thu thập thông tin cá nhân. Bị tin tặc tấn công có thể khiến người dân bị lộ những thông tin quan trọng như tên đăng nhập, mật khẩu, thậm chí là tài khoản ngân hàng.
2. Sử dụng phần mềm độc hại
Các phần mềm độc hại gồm virus, trojan, ransomware và nhiều loại khác có thể gây hại nghiêm trọng đến các thiết bị điện tử mà trẻ đang sử dụng. Khi trẻ vô tình tải về máy tính, điện thoại dữ liệu từ các nguồn không đáng tin hoặc mở email được gửi từ nguồn không xác định, con có thể vô tình cài đặt các phần mềm độc hại. Điều này thậm chí dẫn đến hệ lụy là mất dữ liệu quan trọng hoặc bị kẻ xấu kiểm soát thiết bị.
3. Lừa đảo trên mạng
Kỹ thuật lừa đảo trên mạng ngày càng phức tạp và tinh vi. Các email giả mạo, trang web giả mạo và cuộc gọi lừa đảo đều có thể khiến trẻ dễ bị lừa gạt. Phụ huynh cần hướng dẫn con em cách nhận diện những dấu hiệu cảnh báo và không nên chia sẻ thông tin cá nhân khi chưa chắc chắn về nguồn gốc.
Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đang bị lừa đảo trên mạng:
- Yêu cầu thông tin cá nhân nhạy cảm: Các trường hợp lừa đảo thường yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân như số điện thoại, địa chỉ, số thẻ tín dụng hoặc tài khoản ngân hàng.
- Đưa ra đề nghị hấp dẫn: Những lời đề nghị vượt quá sự thật, như cơ hội kiếm tiền nhanh chóng, thưởng lớn mà không cần đầu tư nhiều.
- Ngôn ngữ gấp rút và căng thẳng: Những kẻ lừa đảo thường sử dụng áp lực tâm lý bằng cách yêu cầu hành động ngay lập tức, không để người khác nghĩ kỹ.
- Gửi tiền trước để nhận phần thưởng: Kẻ xấu có thể yêu cầu trẻ sử dụng tài khoản ngân hàng của bố mẹ chuyển khoản tiền trước để nhận “quà” hoặc “giải thưởng”.
- Sử dụng tên lạ hoặc không rõ nguồn gốc: Các thông điệp hoặc trang web không có chứng chỉ, không sử dụng tên miền đáng tin cậy, hoặc có phần chính tả kỳ lạ.
- Thiếu các biểu tượng bảo mật: Trang web không có các biểu tượng bảo mật như ổ khóa hoặc địa chỉ URL bắt đầu bằng "https".
- Sự cảnh báo từ trình duyệt hoặc phần mềm bảo mật: Trình duyệt hoặc phần mềm bảo mật có thể cảnh báo người dùng về trang web hoặc tin nhắn có nguy cơ.
4. Bạo lực, đe dọa, bắt nạt trên không gian mạng
Mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến là không gian giúp trẻ giải trí, kết nối với mọi người nhưng cũng có thể trở thành nơi phát triển các hành vi bạo lực, đe dọa và bắt nạt. Theo báo cáo nghiên cứu của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), cứ 5 trẻ em và thanh thiếu niên thì có 1 trẻ em bị bắt nạt trên mạng. Đáng lo ngại, 3/4 trong số đó không biết tìm kiếm sự giúp đỡ ở đâu. (Nguồn: Báo Thanh Niên)
Những lời khích bác, chế giễu, nói xấu trên mạng xã hội có tác động rất lớn đến tâm lý trẻ nhỏ, đặc biệt là khi thời gian các em tiếp xúc với mạng xã hội đang ngày tăng lên mỗi ngày. Mạng xã hội tuy ảo nhưng gây ra những hậu quả rất chân thực.
5. Tin tức sai sự thật, độc hại, cổ xúy
Hiện nay, những thông tin không chính xác, độc hại hoặc cổ xúy có thể lan truyền rất nhanh trên không gian mạng. Nếu ba mẹ không kiểm soát kịp thời, con em có thể dễ dàng tiếp cận và tin tưởng vào những nội dung này, dẫn đến sự hiểu nhầm về thế giới xung quanh. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình học tập và phát triển nhận thức của trẻ.
Bên cạnh đó, tin tức cổ xúy và độc hại có thể thúc đẩy hành vi tiêu cực như căm ghét, kỳ thị hoặc bạo lực. Học sinh có thể bị ảnh hưởng và bắt chước những hành vi mà mình thấy trên internet.
6. Rò rỉ thông tin cá nhân
Việc rò rỉ thông tin cá nhân như tên, địa chỉ, số điện thoại có thể dẫn đến việc người dân bị quấy rối, bắt nạt hoặc thậm chí bị theo dõi bởi những người xấu. Khi biết thông tin của mình bị lộ ra ngoài, trẻ có thể bị ảnh hưởng tâm lý, gây ra trạng thái căng thẳng và lo sợ, khiến cuộc sống hàng ngày bị đảo lộn.
Thậm chí, trẻ có thể mất niềm tin vào không gian mạng và không còn đủ tự tin để thực hiện các tác vụ trên máy tính, điện thoại để phục vụ cho học tập, giao tiếp hàng ngày.
