Propyl Fomat là một hóa chất hữu cơ có công thức hóa học là HCOO-CH2CH2CH3. Chất này tồn tại ở dạng lỏng, có mùi hoa quả ngọt dịu, không màu với các đặc trưng của một este không no. Propyl Fomat được ứng dụng phổ biến trong ngành công nghiệp mỹ phẩm, sản xuất sơn móng tay, in ấn. Tại bài viết sau đây LabVIETCHEM sẽ chia sẻ thông tin chi tiết về hóa chất hữu cơ này đến các bạn.
1. Khái niệm Propyl fomat là gì?
Theo định nghĩa, Propyl fomat là một hóa chất hữu cơ có công thức cấu tạo là HCOO-CH2CH2CH3. Chất này là một trong bốn đồng phân của C4H8O2. Khi viết thu gọn lại là HCOOC3H7, đây sẽ là một trong sáu đồng phân của C4H8O2.
Hình 1: Công thức cấu tạo Propyl fomat
Hóa chất hữu cơ này tồn tại dưới dạng lỏng, có mùi quả ngọt dễ chịu, không màu, cùng với đặc trưng của một este đơn chức, không no, mạch hở.
Propyl fomat được ứng dụng phổ biến trong công nghiệp sản xuất mỹ phẩm nhất là nước tẩy sơn móng tay và ngành in. Đồng thời, hóa chất hữu cơ còn được dùng với vai trò là một chất dung môi trong nhiều ngành công nghiệp sản xuất như: Chất dẻo và hóa dẻo, sơn mài, nhựa cây. Tại Việt Nam Hóa Propyl fomat là một chất bôi trơn tổng hợp lớn nhất.
2. Tính chất vật lý - hóa học của hóa chất Propyl fomat
Sau khi tìm hiểu định nghĩa của Propyl fomat, cùng LabVIETCHEM khám phá tính chất vật lý, hóa học nổi bật của hóa chất hữu cơ này.
2.1. Tính chất vật lý của Propyl fomat
- Propyl fomat là hóa chất hữu cơ ở dạng lỏng, trong suốt, không màu
- Dung môi HCOOCH2CH2CH3 dễ bay hơi, nhẹ và không gây độc hại
- Propyl fomat có khả năng tan trong nước, độ hòa tan của chất nhanh hơn khi nhiệt độ càng cao
- HCOOCH2CH2CH3 tan nhiều trong các dung môi hữu cơ như ether và alcohol
- Khối lượng phân tử của HCOOCH2CH2CH3: 88.105 g/mol
- Tỷ trọng của HCOOCH2CH2CH3: 0.897
- HCOOCH2CH2CH3 đông đặc ở nhiệt độ: - 83.6ºC
- Độ nhớt của HCOOCH2CH2CH3: 0.426cP (20ºC)
2.2. Tính chất hóa học của HCOOCH2CH2CH3
Propyl fomat thủy phân trong môi trường axit. Đây còn gọi là phản ứng thuận nghịch.
HCOOC3H7 + H2O ↔ HCOOH + C3H7OH
Propyl fomat thủy phân trong môi trường kiềm hay còn được gọi là phản ứng xà phòng hóa.
- Propyl fomat + NaOH: HCOOC3H7+ NaOH → HCOONa + C3H7OH
- Propyl fomat + KOH: HCOOC3H7 + KOH → HCOOK+ C3H7OH
3. Cách điều chế Propyl fomat
Để điều chế hóa chất hữu cơ Propyl fomat, người ta thường sử dụng axit đơn chức và rượu đơn chức.
- RCOOH + R’OH -> RCOOR’ + H2O (xúc tác nhiệt độ)
- HCl + ROH -> RCl + H2O (xúc tác nhiệt độ)
Hình 2: Để điều chế Propyl fomat bằng axit đơn chức và rượu đơn chức
Ngoài ra HCOOCH2CH2CH3 còn được điều chế từ axit fomic và ancol propylic theo phương trình phản ứng:
- HCOOH + CH3CH2CH2OH → HCOOCH2CH2CH3 + H2O
Sản phẩm tạo ra là HCOOCH2CH2CH3 và H2O.
4. Ứng dụng của Propyl fomat trong đời sống
Propyl fomat có khả năng hòa tan tốt trong các chất hữu cơ nên thường được sử dụng làm dung môi.
- HCOOCH2CH2CH3 được dùng làm dung môi cho nhiều ngành công nghiệp sản xuất như: Sơn mài, hóa dẻo, chất dẻo, nhựa cây,...
- HCOOCH2CH2CH3 là một trong những nguyên liệu quan trọng trong sản xuất hóa chất quan trọng như: Dùng làm chất dẻo Poli (vinyl axetat), hoặc thủy phân thành poli (vinyl ancol) dùng làm keo dán; Dùng làm thủy tinh hữu cơ như poli (metyl metacrylat) và poli (metyl acrylat).
- Bên cạnh đó, HCOOCH2CH2CH3 còn được ứng dụng rộng rãi trong các ngành nước tẩy sơn móng tay và in.
- Ngoài ra, Propyl fomat còn được dùng trong công nghiệp thực phẩm hoặc mỹ phẩm để làm hương liệu.
Hình 3: Ứng dụng của Propyl fomat trong đời sống
5. Lưu ý khi sử dụng và bảo quản Propyl fomat
Khi được sử dụng đúng cách Propyl fomat là một hóa chất an toàn. Chính vì vậy, đểể đảm bảo an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh, hãy tuân thủ các hướng dẫn sau:
- Tránh tiếp xúc trực tiếp của da, mắt và các cơ quan nhạy cảm khác với hóa chất. Nếu xảy ra tiếp xúc vô tình, hãy rửa sạch ngay với nước.
- Nếu hít phải hơi của Propyl fomat, cần di chuyển ra khỏi khu vực có khí độc và hít thở không khí trong lành.
- Trong trường hợp hóa chất tiếp xúc với mắt, hãy rửa sạch ngay với nước lạnh trong khoảng 15 phút. Nếu đang đeo kính áp tròng, cần tháo ra và rửa sạch bằng nước.
- Nếu có sự cố nuốt phải Propyl fomat, cần cho nạn nhân uống nhiều nước để loãng chất, sau đó đưa ngay đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa.
- Khi sử dụng hóa chất, hãy đảm bảo mang đầy đủ trang thiết bị bảo hộ lao động như găng tay, kính bảo hộ, quần áo bảo hộ, và ủng.
- Propyl fomat cần được bảo quản ở nơi thoáng khí, khô ráo và tránh xa các chất không tương thích. Hãy đựng trong bao chứa kín và ghi rõ nhãn dán nguy hiểm, đồng thời đảm bảo tránh xa tầm tay của trẻ em.
LabVIETCHEM vừa chia sẻ định nghĩa, tính chất hóa học, vật lý cũng như cách điều chế và ứng dụng của Propyl fomat đến các bạn thông qua nội dung bài viết. Propyl fomat được ứng dụng phổ biến trong ngày công nghiệp sản xuất tại Việt Nam, được xem là chất bôi trơn tổng hợp lớn nhất. Hy vọng bài viết của LabVIETCHEM đã mang đến các thông tin hóa học hữu ích đối với các bạn.
