Hôm nay, Mytour giới thiệu về tài liệu Soạn văn 11: Bài ca ngất ngưởng, thuộc sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.
Nội dung của bài soạn sẽ hướng dẫn các bạn học sinh lớp 11 chuẩn bị bài một cách nhanh chóng và đầy đủ hơn.
Soạn bài Bài ca ngất ngưởng
Trước khi đọc
Câu 1. Theo quan sát của bạn, hiện nay giới trẻ đánh giá như thế nào về vấn đề “cá tính”?
Gợi ý:
Hiện nay, giới trẻ đánh giá cao vấn đề “cá tính”, luôn mong muốn thể hiện cá tính của bản thân.
Câu 2. Đưa ra quan điểm của bạn khi nghe nhận xét về một người có “vị trí cao ngất ngưởng” và một ai đó có “thái độ ngất ngưởng”. Từ “ngất ngưởng” có ý nghĩa giống nhau trong hai trường hợp trên không?
- Người có “vị trí cao ngất ngưởng”: có quyền lực, danh vọng và được tôn trọng.
- Một người có “thái độ ngất ngưỡng” là người tự tin, phóng khoáng, luôn muốn thể hiện bản thân.
=> Hai trường hợp trên không tương đồng
Đọc văn bản
Câu 1. Tác giả chia sẻ về hành trình cuộc đời của mình:
- “Ngất ngưởng” trong sự nghiệp
- “Ngất ngưởng” khi rời bỏ cuộc chơi
Gợi ý:
- Trên con đường sự nghiệp, “ngất ngưởng” biểu thị cho sự tài năng, kiến thức và thành tích xuất sắc của tác giả, không ai có thể phủ nhận.
- Khi rời khỏi thế giới quyền lực, “ngất ngưởng” thể hiện sự tự tin, phóng khoáng, và tự do trong cuộc sống mới của tác giả.
Câu 2. Tâm trạng, cảm xúc của tác giả khi tổng kết cuộc đời: mãnh liệt, tự tin và kiêu hãnh.
Tâm trạng, cảm xúc của tác giả khi tổng kết cuộc đời: đầy cảm xúc, tự tin và cương quyết.
Sau khi đọc
Câu 1. Danh sách những từ ngữ mà tác giả sử dụng để miêu tả bản thân trong bài hát. Những từ này thể hiện điều gì về phong cách và tư tưởng của Nguyễn Công Trứ khi tự nhận biết về bản thân?
- Sử dụng biệt danh kết hợp với đại từ “ông Hy Văn”, “ông tự tin”
- Từ “ông” được lặp lại nhiều lần, cho thấy sự kiêu căng, tự phụ trong phong thái của tác giả.
- Việc sử dụng đại từ thay cho “tay” tự tin, “tay” kiêu căng, thể hiện sự tự hào và kiêu căng.
=> Thể hiện tính cách mạnh mẽ, sự tự tin vào năng lực và tài năng, thái độ kiêu căng và phóng túng.
Câu 2. Theo dòng ý của bài thơ, có thể phân chia cấu trúc của tác phẩm thành bao nhiêu phần? Đưa ra ý chính của mỗi phần.
Cấu trúc gồm 3 phần:
- Phần 1: 6 câu đầu. Sự kiêu căng trên con đường sự nghiệp và danh vọng.
- Phần 2: 12 câu tiếp theo. Sự tự hào trong lối sống và suy nghĩ.
- Phần 3: Các câu thơ còn lại. Lời khẳng định bản lĩnh của tác giả.
Câu 3. Tìm kiếm từ điển và chỉ ra các ý nghĩa khác nhau của từ “ngất ngưởng”. Dựa vào ngữ cảnh của văn bản để xác định ý nghĩa của từ này trong từng trường hợp xuất hiện.
- Tìm trong từ điển ý nghĩa của “ngất ngưởng”:
- (1): ở vào thế không ổn định, dao động như sắp ngã (thường do say rượu)
- (2): quá cao và tạo cảm giác không ổn định, dễ đổ
- Dựa vào ngữ cảnh của văn bản để xác định ý nghĩa của từ này trong từng trường hợp sử dụng:
- “Gồm thao lược đã thành tay ngất ngưởng”: từ ngất ngưởng kết hợp với sự thi đấu tài năng, liên quan đến cuộc sống của quan lại đạt đến đỉnh cao danh vọng
- “Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng”: từ ngất ngưởng kết hợp với việc từ chức quan, cưỡi ngựa vàng rời khỏi kinh thành không giống ai
- “Bụt cũng cười ông ngất ngưởng”: dù tuổi đã cao nhưng vẫn có cuộc sống phóng túng,
- “Trong triều ai lắm người như ông”: duy trì lòng trung hiếu nhưng vẫn theo đuổi ý riêng.
Câu 4. Tác giả đã thể hiện thái độ sống, phong cách “ngất ngưởng” ở các khía cạnh nào? Quan điểm của bạn về lựa chọn cuộc sống, cách ứng xử cũng như tính cách của tác giả.
Câu 5. Đánh giá về phong cách ngôn ngữ của tác giả trong bài hát nói (tập trung vào việc sử dụng từ ngữ, hình ảnh; các kỹ thuật tu từ; vần và nhịp điệu).
Câu 6. Phát biểu ý kiến của bạn về việc kết hợp những yếu tố đối lập trong phong cách hành xử của Nguyễn Công Trứ được thể hiện trong bài hát nói. Bài hát nói Bài ca ngất ngưởng còn chứa đựng chủ đề nào khác?
Câu 7. Theo bạn, hình ảnh của người theo triết lý Nhà Nho - kiên nhẫn và hình ảnh người phóng túng - tài tử trong bài thơ có tạo ra sự tương phản về tính cách không? Tại sao?
Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 từ) về cách đối diện với sự thăng trầm của cuộc sống, việc đánh giá, khen ngợi, và may mắn,... mà tác giả đã thể hiện trong Bài ca ngất ngưởng.
